SPF چیست؟ | همه چیز درباره ضد آفتاب ها

SPF مخفف عبارت «Sun Protection Factor» است.

این اصطلاح به معنای فاکتور محافظت از نور خورشید است که نشان می‌دهد پوست تا چه میزان می تواند در معرض نور خورشید قرار گیرد، بدون اینکه دچار آفتاب سوختگی یا التهاب شود. به عبارت دیگر می توان گفت SPF یک معیار اندازه‌ گیری علمی است که به شخص استفاده کننده از کرم ضد آفتاب، درک درستی از میزان تاثیر کرم بر کاهش آسیب های پوستی می دهد.

قبل از هر توضیح دیگری بیاید کمی درباره گسترده ای از انرژی هایی که خورشید منتشر می‌ کند بدانیم. این گستره ی انرژی را می‌ توان برحسب طول موج امواج الکترومغناطیسی طبقه بندی کرد. اشعه‌ هایی که به سطح زمین می رسند، به سه دسته تقسیم می شوند:

• اشعه مادون قرمز که به صورت حرارت یا گرما احساس می شود.
• اشعه نور مرئی که شبکیه چشم را تحریک می کند.
• اشعه ماوراء بنفش که خود به دو گروه تقسیم می شود:

1. اشعه ماوراء بنفش

این اشعه (UVA) با نفوذ به لایه عمقی پوست باعث شروع شدن ساخت ویتامین D، تحریک رنگدانه های ملانین و تیره شدن فوری پوست می شود. این اشعه زیاد هم پایدار نیست، به داخل پوست نفوذ می کند و عوارضی مانند پیری زودرس را به وجود می آورد. 

اشعه های UVA می توانند از میان ابرها و حتی پنجره‌ های شیشه ای نفوذ کنند، بنابراین پوست شما نیاز به محافظت دارد، حتی اگر بیرون باران می بارد، یا فقط کنار پنجره اتاق نشیمن خود نشسته اید. هنگامی که اشعه های UVA به پوست شما می رسد، به عمق سطح آن نفوذ می کنند و به مرور زمان می توانند باعث پیری قابل مشاهده پوست مانند خطوط ریز و چین و چروک شوند. بنابراین استفاده از محصولات مرتبط روزانه با طیف وسیع محافظت در برابر اشعه ماوراء بنفش می تواند به دفع اشعه های UVA کمک کند و پوست شما را برای مدت طولانی‌تری جوان تر نگه دارد. این نکته را بگوییم که ضد آفتاب ها مانع ساخت ویتامین D نمی شوند و فقط از ایجاد سوختگی توسط این اشعه بر روی پوست جلوگیری می‌ کنند.

2. اشعه ماوراء بنفش (UVB) 

UVB گروه دیگری از این تقسیم بندی است که باعث تحریک رنگدانه های ملانین و برنزه شدن پوست می شود و از حالت قبلی پایدارتر است. بخشی از این اشعه توسط جو زمین جذب می شود و به سطح زمین نمی رسد. این اشعه باعث آفتاب سوختگی هم می شود. 

اشعه ماوراء بنفش یکی از دلایل اصلی سرطان پوست است، بنابراین محافظت در برابر اشعه های UVA و UVB نه تنها برای حفظ ظاهر جوان پوست شما، بلکه برای محافظت از سلامت فرد نیز امری کلیدی است.

عدد SPF به چه معناست؟

همانطور که گفتیم SPF اندازه گیری میزان انرژی خورشیدی اشعه UV برای ایجاد آفتاب سوختگی در پوست محافظت شده (یعنی در حضور ضد آفتاب) نسبت به مقدار انرژی خورشیدی مورد نیاز برای ایجاد آفتاب سوختگی در پوست محافظت نشده است. 

عدد نوشته شده در کنار SPF معیاری برای نشان دادن این است که یک کرم ضد آفتاب چه مقدار از پوست در برابر اشعه های UVB محافظت می‌ کند، اشعه ای که سبب آفتاب سوختگی، آسیب رسیدن به پوست و حتی باعث سرطان پوست می شود. 

به عبارت ساده، عدد بعد از SPF نشان می‌دهد که پس از استفاده از محصول ضد آفتاب چقدر طول می‌کشد تا فرد آفتاب‌ سوخته شود، در مقایسه با زمانی که اصلاً از SPF استفاده نمی‌ کند. با افزایش مقدار SPF، احتمالاً محافظت در برابر آفتاب سوختگی افزایش می یابد. به عبارت دیگر هر چه عدد SPF ؛ بیشتر باشد، ممکن است بتوان زمان بیشتری را بدون آفتاب سوختگی در اثر اشعه ماوراء بنفش UVB زیر نور خورشید گذراند. 

به عنوان مثال، اگر معمولاً بعد از حدود 10 دقیقه بدون هیچ گونه محافظتی در برابر آفتاب دچار آفتاب سوختگی می شوید، استفاده از محصول ضد آفتاب SPF 30 به این معنی است که می توانید تقریباً 5 ساعت در زیر نور خورشید بدون خطر آفتاب سوختگی بمانید زیرا 10 ضربدر 30 برابر با 300 دقیقه است.

میزان قرار گرفتن در معرض خورشید

با این حال، به خاطر داشته باشید، این محاسبه فقط یک تخمین است، . زیرا SPF مستقیماً با مدت قرار گرفتن در معرض خورشید ارتباط ندارد، بلکه با میزان قرار گرفتن در معرض خورشید ارتباط دارد. اگرچه مقدار انرژی خورشیدی با زمان قرار گرفتن در معرض خورشید مرتبط است اما عوامل دیگری نیز وجود دارند که بر میزان انرژی خورشیدی تأثیر می‌گذارند. شدت انرژی خورشیدی به عوامل زیادی مانند آب و هوا، فصل و زمان روز بستگی دارد. به عنوان مثال، شدت انرژی در ساعت 9 صبح با شدت انرژی در ساعت 13 ظهر یکسان نیست. به طوری که یک ساعت قرار گرفتن در زیر نور خورشید در ساعت 9:00 صبح معادل 20 دقیقه قرار گرفتن در زیر نور خورشید در ساعت 13:00 ظهر است.

زیرا شدت انرژی خورشید در ظهر نسبت به زمان های دیگر شدیدتر است. از سوی دیگر شدت خورشید نیز با موقعیت جغرافیایی مرتبط است.

علاوه بر شدت خورشید، تعدادی عامل دیگر نیز وجود دارد که بر میزان انرژی خورشیدی که مصرف کننده در معرض آن قرار می گیرد تأثیر می گذارد مانند:

• نوع پوست
• مقدار ضد آفتاب استفاده شده
• فرکانس استفاده مجدد 
• همچنین افرادی با پوست روشن احتمالاً نسبت به افرادی با پوست تیره انرژی خورشیدی بیشتری در شرایط مشابه جذب می کنند.

میزان استفاده از ضد آفتاب بر میزان جذب تابش خورشید نیز تأثیر می گذارد، زیرا ضد آفتاب بیشتر باعث جذب کمتر انرژی خورشیدی می شود. از آنجایی که ضدآفتاب ها با گذشت زمان از بین می روند و اثربخشی آن‌ ها کاهش می‌ یابد، دفعات استفاده مجدد از آن‌ ها برای محدود کردن جذب تابش خورشید بسیار مهم است. 

فرکانس استفاده مجدد

فرکانس استفاده مجدد نیز تحت تأثیر فعالیت هایی است که فرد انجام می دهد. به عنوان مثال، کسانی که در حین استفاده از ضد آفتاب شنا می کنند، باید کرم ضد آفتاب را بیشتر استفاده کنند زیرا آب ممکن است ضد آفتاب را از بدن پاک کند. علاوه بر این، سطوح بالای فعالیت بدنی نیاز به استفاده مکرر دارد، زیرا این فعالیت ها ممکن است از نظر فیزیکی کرم ضد آفتاب را از بین ببرد و تعریق شدید ممکن است ضد آفتاب را پاک کند. به طور کلی، استفاده مجدد بیشتر با کاهش جذب تابش خورشید همراه است.

کرم ضد آفتاب تا چه اندازه مانع اشعه فرابنفش می‌شود؟

یکی از پرسش‌های معمول در مورد ضد افتاب ها این است که چند درصد از اشعه فرابنفش توسط ضد آفتاب مسدود می‌ شود؟ این میزان با عدد SPF قابل شناسایی است. میزان محافظتی که توسط SPF های مختلف ارائه می‌شود، به شرح زیر است:

• ضد آفتاب SPF 15: تا 93 درصد
• ضد آفتاب SPF 30: تا 97 درصد
• ضد آفتاب SPF 50: تقریباً 98 درصد از نفوذ اشعه فرابنفش B به پوست جلوگیری می‌کند.

این درصدها نشان می‌دهند که هیچ ضد آفتابی اشعه فرابنفش B را تماماً مسدود نمی‌کند. همچنین افزایش چشمگیر SPF، قدرت انسداد را تنها با درصد کمی افزایش می‌دهد.